Rechters steunen het recht van verhuurders om nutsvoorzieningen in hun woningen af te sluiten
Een baanbrekende uitspraak in Spanje heeft verhuurders een krachtig nieuw wapen gegeven in hun strijd tegen krakers: het wettelijk recht om de stekker uit elektriciteit, water en gasaansluiting te trekken in bewoonde huizen zonder strafrechtelijke vervolging.
In een unaniem besluit van 7 maart 2025 oordeelden rechters van de strafkamers van het Provinciaal Hof van Barcelona dat het afsluiten van nutsvoorzieningen in gekraakte panden geen dwang is, een stap die door velen wordt geprezen als een langverwachte overwinning voor de getroffen huiseigenaren.
De uitspraak betekent dat huiseigenaren die door zogenaamde okupas (een term die in Spanje wordt gebruikt voor illegale bewoners of kortom, krakers) worden overvallen, niet langer wettelijk verplicht zijn om de rekening voor water, gas of elektriciteit te betalen, terwijl krakers gratis in hun panden wonen.
Voorheen kon een poging om diensten af te sluiten een verhuurder in de problemen brengen, mogelijk beschuldigd van dwang, intimidatie en zelfs mensenrechtenschendingen. Maar deze laatste juridische verschuiving verandert het spel, het maakt het makkelijker (en goedkoper) voor huiseigenaren om ongewenste huurders aan te moedigen om te vertrekken.
Krakerspiek: een groeiende hoofdpijn voor Spanje
Volgens officiële cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken werden er alleen al in 2024 maar liefst 16.426 inbraken gemeld in gans Spanje en dat is 7,4% meer dan in 2023, toen er 15.289 gevallen werden geregistreerd.
Catalonië staat met afstand bovenaan de lijst van gekraakte woningen, met 7.009 meldingen en dat is meer dan 40% van alle gevallen in Spanje. Schokkend genoeg is dat meer dan de volgende drie regio's bij elkaar: Andalusië had er 2.207, Valencia zag er 1.767 en Madrid registreerde er 1.451.
Verhuurders juichen, activisten vrezen
Hoewel de beslissing werd verwelkomd door verenigingen van huiseigenaren, hebben deze veranderingen ook tot zorgen geleid bij activisten voor huisvestingsrechten, die beweren dat het afsluiten van nutsvoorzieningen de gezondheid en veiligheid van kwetsbare personen in gevaar kan brengen, vooral in gevallen waarin gezinnen of kinderen betrokken zijn.
Maar de rechtbanken waren duidelijk, dit gaat niet om dwang, het gaat om het terugvorderen van wat wettelijk van jou is.
De kern van de zaak
Deze uitspraak betekent niet dat verhuurders volledig ongestraft kunnen handelen, een gekraakt huis betreden zonder huiszoekingsbevel of geweld gebruiken blijft een strafbaar feit. Maar het afsluiten van de kranen en het omzetten van de schakelaar is nu stevig wettelijk vastgelegd in Catalonië.
Catalonië geeft een duidelijk signaal af: verwacht geen gratis water en elektriciteit als je in het huis van iemand anders kraakt. Maar hoe zit het met de rest van Spanje?
De lange wachttijden om krakers in Spanje te ontruimen, zijn mogelijk binnenkort voorbij
Volgens vastgoedbeheerder Alquiler Seguro is de gemiddelde wachttijd om een gekraakt huis in Spanje terug te krijgen acht en een halve maand. Maar in bepaalde regio's zoals Castilla y León en Murcia kan die tijd oplopen tot een oogverblindende twaalf maanden.
In Aragón en Navarra, waar de gemiddelde hersteltijd ongeveer vier maanden bedraagt, zou de mogelijkheid om nutsvoorzieningen legaal te onderbreken de zaken nog verder kunnen versnellen, waardoor deze uitspraak een totale verandering wordt voor verhuurders in het ganse land.
Nieuwe wet op "expresuitzettingen"
Spanje gaat deze week de duimschroeven aandraaien voor krakers, aangezien een nieuwe juridische hervorming belooft om uitzettingen te versnellen en om huiseigenaren meer grip te geven in de strijd om hun eigendommen terug te krijgen.
Vanaf woensdag 3 april treedt een hervorming van de Spaanse Ley de Enjuiciamiento Criminal in werking - een hervorming die volgens juridische experts "het paradigma" zou kunnen veranderen van hoe krakers, of okupas, worden aangepakt.
De schijnwerpers staan op artikel 795.1 van de Wet op de Strafvordering, dat nu is aangepast zodat twee belangrijke misdaden, inbeslagname van eigendom (artikel 245 van het Wetboek van Strafrecht) en onrechtmatige binnendringing in een woning (artikel 202) worden afgehandeld via de Spaanse juicio rápido, of “snelrechtszaken”.
Dit zal uitzettingen versnellen in gevallen waarin krakers inbreken in huizen of illegaal eigendommen overnemen, en het is een verschuiving van een langzaam, bureaucratisch proces naar een sneller proces dat in theorie uitzettingen in slechts 15 dagen toestaat.
Maar we weten allemaal dat het rechtssysteem traag en problematisch is, dus het zal niet onmiddellijk gebeuren. Maar het zal veel sneller gaan dan voorheen.
Wil je meer weten over het probleem met het kraken, kijk dan op Verblijven in Spanje.