Verschillende goedkope luchtvaartmaatschappijen die in Spanje actief zijn, hebben een zware klap gekregen. Volgens bronnen uit de sector heeft het ministerie van Consumentenzaken de vier goedkope luchtvaartmaatschappijen een boete van 150 miljoen euro opgelegd omdat ze passagiers kosten in rekening brachten voor handbagage en hen verplichtten hun ticket af te drukken.
De vier exploitanten (Ryanair, Volotea, Vueling en EasyJet) worden ook geconfronteerd met de grootste boete in de geschiedenis van goedkope luchtvaartmaatschappijen voor het in rekening brengen van extra kosten voor handbagage, het in rekening brengen van stoelkeuze wanneer ze reizen met personen ten laste (zoals ouders met kinderen), wegens gebrek aan contractuele transparantie en wegens het verbieden van contante betalingen.
Dit proces begon in 2023 vanuit het kantoor van het directoraat-generaal Consumentenzaken, dat analyseerde wat zij als ‘misbruikpraktijken’ beschouwde naar aanleiding van klachten van consumentenverenigingen zoals Facua. Vervolgens werd een voorstel voor sancties voorgelegd aan de vier luchtvaartmaatschappijen, die reageerden door reacties op de beschuldigingen in te dienen, en na deze fase hebben ze nu een boete van 150 miljoen euro gekregen, hoewel de luchtvaartmaatschappijen volhouden dat de zaak niet is gesloten en dat er ruimte is voor hoger beroep.
De luchtvaartmaatschappijen hebben de sanctie krachtig afgewezen en hebben in een verklaring van de luchtvaartvereniging (ALA) uitgelegd dat deze in strijd is met de Europese regelgeving. Het gaat met name in tegen het beginsel van de vrijheid om prijzen vast te stellen en "vormt inmenging in de vaststelling van tarieven". In de verklaring wordt verduidelijkt dat alle luchtvaartmaatschappijen gratis handbagage aanbieden die onder de stoel wordt opgeborgen, maar Consumentenzaken wil hen dwingen een handbagage mee te nemen die passagiers "straft" die alleen willen betalen voor de diensten die ze nodig hebben.
Volgens de berekeningen van ALA zullen 50 miljoen passagiers die momenteel alleen reizen met handbagage onder de stoel "meer" moeten betalen voor hun ticket. De sector beweert dat de tarieven zullen ‘stijgen’ als ze niet langer de basisoptie kunnen aanbieden zoals voorheen. “Het is onzin dat Consumentenzaken eenzijdig het in rekening brengen van kosten verbieden en daarbij de mening van de Europese Commissie negeren”, aldus ALA.
Bovendien beweren bronnen uit de sector dat als de luchtvaartmaatschappijen gedwongen worden de boete te betalen, Spanje zijn concurrentievermogen zou verliezen in vergelijking met andere landen die deze regelgeving niet opleggen en daarom goedkopere vliegtickets kunnen aanbieden. Volgens ALA zou dit de economische activiteit, de werkgelegenheid, de connectiviteit en de aantrekkelijkheid van investeringen in het land beïnvloeden.
'Dringende' gedragsverandering noodzakelijk
Asufin, de financiële gebruikersorganisatie, ‘verwelkomt’ echter de ‘historische sanctie’ die Consumentenzaken aan deze vier luchtvaartmaatschappijen heeft opgelegd: ‘We hopen dat deze een effectieve rem vormt op de straffeloosheid waarmee deze bedrijven de consumentenrechten jegens hun klanten negeerden’.
De vereniging heeft een lopende class action-rechtszaak tegen Volotea, die momenteel bij het Hooggerechtshof ligt, wegens "onrechtmatige tarieven" vanwege een clausule die de luchtvaartmaatschappij toestaat het contract te wijzigen zodra het is geformaliseerd. “Wij zijn van mening dat een dringende gedragsverandering bij deze bedrijven noodzakelijk is, zoals wij eisen van financiële instellingen. We kunnen een systematische schending van de consumentenrechten niet tolereren door middel van systematische praktijken die ronduit misbruik vormen, door middel van clausules die geen juridische ondersteuning hebben”, zeggen ze.
Is de verplichting om te betalen voor handbagage voorbij?
De luchtvaartmaatschappijen wijzen erop dat er ondanks de boete van de overheid nog geen uitspraak is gedaan op gerechtelijk niveau omdat de procedure nog loopt en er mogelijkheid tot beroep bestaat. ALA bevestigde opnieuw dat hun praktijken “volledig legaal” blijven en benadrukt dat de Europese wetgeving “de vrijheid van luchtvaartmaatschappijen erkent om hun tarieven vast te stellen”.
