Algemeen
De
Spaanse liefdesaffaire met vapen zit in zwaar weer. De overheid maakt
zich op om de controle op e-sigaretten te verscherpen, met nieuwe
regels die de manier waarop Spanjaarden vapen
zullen veranderen.
Van
een openbaar verbod tot forse boetes: de veranderingen leiden tot
verhitte debatten onder rokers, gezondheidsfanaten en bareigenaren.
Nu 15 procent van de volwassenen regelmatig vapet, een verdubbeling
ten opzichte van 2020, staat er veel op het spel. Hier leest u alles
over wat er gaat gebeuren, waarom het belangrijk is en hoe u dit
probleem kunt doorstaan. Het ministerie van Volksgezondheid, onder
leiding van minister Mónica García, dringt aan op een ingrijpend
anti-vapeplan, dat naar verwachting eind 2025 wordt uitgerold.
De
grote stap?
Het
verbieden van vapen op openbare plekken zoals terrassen van
restaurants, stranden en zelfs in de rij bij bushaltes. Je mag nog
steeds thuis of in je eigen auto vapen, maar als je een druk plein
opstapt, riskeer je een boete van 200 euro. Het ministerie overweegt
ook om de verpakkingen van vape-producten te neutraliseren en alle
opvallende ontwerpen die tieners aantrekken, te schrappen.
Gearomatiseerde
vapes, denk aan mango of bubblegum, zouden wel eens kunnen
verboden worden,
omdat ze ervan worden beschuldigd kinderen verslaafd te maken.
Wegwerpvapes, een favoriet vanwege hun prijskaartje van 8 euro,
worden volledig verboden om milieuvervuiling te verminderen.
Waarom
deze strenge maatregelen?
Gezondheidsfunctionarissen
zeggen dat vapen niet de onschuldige damp is die het lijkt. Studies
koppelen e-sigaretten aan longschade, hartproblemen en
kankerverwekkende chemicaliën, hoewel ze nog steeds minder giftig
zijn dan tabak. Het vapen onder tieners is enorm toegenomen: 20
procent van de 14- tot 18-jarigen gebruikt e-sigaretten, een stijging
ten opzichte van 5 procent tien jaar geleden.
"We
zien een nieuwe generatie verslaafd", waarschuwde García
tijdens een persconferentie in Madrid. Het ministerie wijst op
gegevens uit 2024 waaruit blijkt dat 1200 ziekenhuisopnames verband
houden met vape-gerelateerde ziekten, voornamelijk onder jonge
gebruikers. Aan de andere kant beweren rokers dat vapes hen hebben
geholpen om van sigaretten af te komen, sigaretten die
jaarlijks 50.000 Spanjaarden het leven kosten. "Het is mijn
reddingsboei", vertelde een barista uit Málaga aan de lokale
media, woedend over het verbod.
Gezondheid
en cultuur ook
De
regels gaan niet alleen over gezondheid, maar ook over cultuur. De
Spaanse levensstijl in de buitenlucht, van tapasbars tot chiringuitos
aan het strand, floreert dankzij de sociale sfeer. Vapen is een vast
onderdeel van de terrasjes, waar 60 procent van de gebruikers een
vape neemt terwijl ze van hun biertje nippen.
Bareigenaren
vrezen dat het verbod klanten zal wegjagen, vooral toeristen die
vapen. "Het is weer een klap voor de zaken", mopperde een
restauranthouder uit Barcelona, die al geprikkeld was door het
herstel na COVID.
De
horeca, waar 1,7 miljoen mensen werken, lobbyt voor vrijstellingen,
maar García houdt voet bij stuk en wijst op de risico's van
meeroken.
Hoe
reageert de publieke opinie?
Sociale
media zijn gemengd. Sommigen juichen de strenge maatregelen toe. Een
gebruiker postte: "Terrassen zouden bedoeld moeten zijn om te
eten, niet om in de wolken te stikken."
Anderen
noemen het te ver gaan en stellen dat volwassenen zelf moeten kiezen.
Uit een onderzoek uit 2025 bleek dat 55 procent van de Spanjaarden
voorstander is van strengere wetgeving voor vapen, maar slechts 30
procent wil een algeheel verbod.
Rokers
maken zich vooral zorgen over de handhaving. De Guardia Civil en de
lokale politie zullen patrouilleren op hotspots en boetes van 200
euro uitdelen voor eerste overtredingen, en een verdubbeling voor
recidivisten.
"Veel
succes met het controleren van elk strand", spotte een vaper
online.
Aan
de wet houden
Ken
eerst de no-vape zones: terrassen, stranden, haltes van het openbaar
vervoer en overal waar kinderen samenkomen, zoals speeltuinen. Blijf
in privéruimtes of aangewezen rookruimtes, hoewel die steeds kleiner
worden.
Als
je verslaafd bent aan smaken, sla dan je voorraad in vóór het
verbod, maar hamster geen wegwerpartikelen, die zijn als eerste
verboden. Vaping shops, die te maken hebben met een omzetdaling van
20%, bieden kortingen, dus check lokale aanbiedingen.
500
euro als je binnen wordt betrapt op openbare locaties
Als
je op reis bent, houd er dan rekening mee dat luchthavens zoals
Barajas vapen binnenshuis al verbieden en dat de boetes oplopen tot
500 euro voor stiekeme trekjes.
Het
grotere plaatje is onduidelijk. De opkomst van vapen heeft het
tabaksgebruik verminderd, de verkoop van sigaretten is met 10 procent
gedaald sinds 2015, maar de zorgkosten stijgen.
Beslissingen
zonder de juiste gegevens
Critici
beweren echter dat de overheid te snel ingrijpt zonder voldoende
gegevens. "Laat me de langetermijnstudies zien", eiste een
arts, die opmerkte dat vapen nog nieuw is vergeleken met de
decennialange controle op tabak.
De
Spaanse vape-scene verandert momenteel snel. Als je een gebruiker
bent, plan dan vooruit, ontwijk de boetes en overweeg die gewoonte
misschien eens. De wolken trekken op, maar het debat laait pas nu op.